Wel of geen erfgenaam. Hoe kom je er achter?

Wat als er onlangs iemand uit je familie is overleden en je niet zeker weet of je wel of geen erfgenaam bent? Je hebt nog niets gehoord van je familie of van een notaris en je wilt natuurlijk wel graag weten of je erfgenaam bent. Wij leggen je graag uit hoe je hier achter komt en welke stappen je kunt ondernemen.

Wanneer ben je erfgenaam?

Je kunt op twee verschillende manieren erfgenaam zijn:

• Via de wet;
• Via een testament.

Alle testamenten die in Nederland zijn opgemaakt bij de notaris, worden ingeschreven in het Centraal Testamenten Register (CTR). Je kunt er dus via het CTR achter komen of er een testament is opgesteld. Als  er een testament is, kun je zien bij welke notaris het is opgemaakt. Je kunt vervolgens terecht bij de notaris voor meer informatie.
Indien er geen testament is opgesteld, bepaalt de wet wie er erfgenamen zijn van de overledene. De wet zegt dat de volgende groepen erfgenaam zijn indien er geen testament is opgesteld:

1. De echtgenoot en de kinderen (of de afstammelingen daarvan)
2. De ouders en (half)broers of (half)zussen (of de afstammelingen daarvan)
3. De grootouders (of hun afstammelingen)
4. De overgrootouders (of hun afstammelingen)
5. De staat

Welke rol speelt de notaris bij de afwikkeling van de nalatenschap?

De notaris verstrekt alleen informatie over het testament aan personen die belang hebben bij de inhoud van het testament. Als je geen erfgenaam bent, maar wel via de wet erfgenaam was geweest, krijg je wel inzage in het gedeelte van het testament waaruit blijkt dat je geen erfgenaam bent.
De afwikkeling van het nalatenschap wordt vaak gedaan bij het notariskantoor waar het testament ooit is opgesteld. Dit is echter niet verplicht. De erfgenamen mogen zelf een notaris kiezen. Bij het opstellen van je testament kun je een executeur (uitvoerder) aanstellen. Indien er in het testament een executeur is aangewezen heeft deze persoon de leiding bij het afwikkelen van de nalatenschap. Deze persoon kiest in de meeste gevallen de notaris. In sommige gevallen is de notaris zelf aangewezen als executeur.

Welke stappen moet ik ondernemen?

Als blijkt dat je erfgenaam bent, kan je kiezen uit de volgende opties:

• Verwerping: als je geen erfgenaam wilt zijn van de overledene kun je de erfenis verwerpen. Je hebt dan geen recht meer op de erfenis.
• Beneficiaire aanvaarding: Als je een erfenis beneficiair aanvaardt heb je bescherming tegen de schulden van de erfgenaam. Je bent dan namelijk niet met je privévermogen aansprakelijk voor de schulden van de overledene.
• Zuivere aanvaarding: Als je de erfenis zuiver aanvaardt krijg je automatisch toegang tot alle goederen én schulden van de erflater.

Je kunt een akte van verwerping of een verklaring van erfrecht bij de notaris laten opstellen.

Indien je geen erfgenaam bent, heb je geen recht op informatie of inzage en ben je niet meer betrokken bij de afwikkeling van het nalatenschap. Als je een (onterfd) kind bent, kun je nog een beroep doen op de legitieme portie. Dit is het wettelijk erfdeel voor kinderen. Hiermee kun je enkel aanspraak maken op geld, dus niet op spullen. Je hebt dan recht op informatie en inzage die nodig is om de hoogte van je legitieme portie vast te kunnen stellen.

Notariskosten

Als erfgenaam mag je zelf een notariskantoor kiezen. Notariskantoren mogen zelf hun tarieven bepalen. Het is daarom verstandig om de tarieven voor het opstellen van een verklaring van erfrecht met elkaar te vergelijken.