Langstlevende testament; hoe zit het ook alweer?

Leestijd: 4 minuten

Wanneer uw partner komt te overlijden, bent u tegenwoordig als langstlevende partner automatisch wettelijk beschermd. Maar, dat is wel eens anders geweest. Het langstlevende testament bood uitkomst. Wat was dit precies en bestaat het nog steeds?

De erfrecht wetgeving leidde in het verleden regelmatig tot vervelende situaties. Stel je voor: u raakt uw partner kwijt, jullie kinderen krijgen hun erfdeel en u blijft achter met het verdriet, alle vaste lasten die u eerder ook had en slechts een fractie van de financiële middelen om die kosten te dragen. Vervolgens moet u met die beperkte middelen ook nog eens forse successierechten betalen.

Oude wetgeving

De financiële problemen die de erfrecht wetgeving met zich meebracht, maakten een toch al pijnlijke situatie nog veel moeilijker. Bij het overlijden van een van de partners kregen alle erfgenamen direct hun erfdeel. De nog levende partner bleef achter met enkel zijn of haar erfdeel, maar moest wel de erfbelasting over de hele nalatenschap betalen.

Daarnaast viel met het overlijden van de partner vaak ook nog eens een groot deel van de inkomsten weg. Het gevolg? Een financiële aderlating voor de langstlevende partner. Dit kon er bijvoorbeeld toe leiden dat de langstlevende partner zichzelf genoodzaakt zag om de woning te verkopen om zo aan de financiële verplichtingen te voldoen.

Bescherming

Daarom werd het langstlevende testament in het leven geroepen. Hiermee konden stellen aangeven dat hun volledig, gezamenlijk vermogen naar de langstlevende partner zou gaan op het moment dat één van beiden kwam te overlijden. Dit bood financiële bescherming aan de langstlevende partner.

In 2003 is het erfrecht aangepast zodat deze bescherming automatisch aan de langstlevende partner wordt geboden. In geval van overlijden gaat de volledige erfenis naar de partner. De kinderen ontvangen een vordering op de erfenis. Met deze vordering kunnen zij aanspraak maken op hun erfdeel op het moment dat de langstlevende partner ook overlijdt.

In 2003 is het erfrecht aangepast: in geval van overlijden gaat het volledige vermogen naar de partner.

Volledig vermogen

Wettelijk gezien ontvangt de langstlevende partner dus het hele vermogen van de overleden partner. Dit betekent dat hij of zij dit dus naar eigen inzicht mag besteden. Dit kan gevolgen hebben voor het erfdeel van de overige erfgenamen. In principe mag de langstlevende partner hun volledige erfdeel uitgeven waardoor de kinderen hier niet langer aansprak op maken. Dit geldt niet alleen bij biologische ouders, maar ook wanneer de langstlevende partner een stiefouder is van het kind / de kinderen.

Bewindvoering

Als er sprake is van een uitermate extreem uitgavepersoon, dan kunnen de overige erfgenamen proberen in te grijpen. Zij kunnen bij een rechter het verzoek indienen om de betreffende persoon onder bewind te plaatsen. Dit is alleen bij hoge uitzondering mogelijk wanneer deze persoon ‘als gevolg van geestelijke of lichamelijke toestand niet meer in staat is ten volle de vermogensrechtelijke belangen zelf waar te nemen’.

Hertrouwen langstlevende partner

Het gebeurt natuurlijk regelmatig dat iemand na het overlijden van zijn of haar partner opnieuw een relatie krijgt. Als er sprake is van een geregistreerd partnerschap, samenlevingscontract of een huwelijk, dan gelden er dezelfde voorwaarden. We illustreren het aan de hand van een voorbeeld:

Joke is in gemeenschap van goederen getrouwd met Freek. Samen hebben zij vier kinderen en een vermogen van 500.000 euro.

Freek komt te overlijden. Joke heeft uiteraard recht op 250.000 euro en Freeks helft – ook 250.000 euro – gaat ook volledig van haar. De vier kinderen hebben elk een vordering ter waarde van 1/5 deel van dit bedrag. Dit bedrag ontvangen zij pas wanneer Joke komt te overlijden.

Joke mag er voor kiezen om tussentijds deze vordering al deels in te lossen zonder dat hier schenkbelasting over hoeft te worden betaald. Dit doet zij nog niet.

Vervolgens hertrouwd Joke in gemeenschap van goederen met Klaas. Klaas heeft geen kinderen en een vermogen van 200.000 euro. Na verloop van tijd overlijd Joke. Klaas ontvangt hun volledige vermogen (500.000 + 200.000 = 700.000) De vier kinderen van Joke hebben een vordering op 1/5 van dit bedrag.

Wanneer Klaas vervolgens ook overlijd ontvangen de kinderen elk 1/4 deel van het totale vermogen: 175.000 euro.

Testament

Bovenstaande situatie gaat er vanuit dat er sprake is van een geregistreerd partnerschap of huwelijk in gemeenschap van goederen, zónder dat er verdere wensen zijn vastgelegd. Wilt u zelf invloed hebben op wat er met jouw nalatenschap gebeurt? Dan is het verstandig om dit vast te laten leggen in een testament.

Met behulp van een testament bepaalt u zelf wat er met uw erfenis gebeurt. Zo kan u bijvoorbeeld aan de hand van een legaat aangeven dat u een specifiek object of bedrag aan een bepaalde persoon of organisatie wilt nalaten. Ook kunt u hierin bijvoorbeeld laten vastleggen dat u iemand wilt onterven.