Erfgenamen

Wie de erfgenamen van een erfenis zijn, hangt ervan af of een erflater een testament heeft of dat er sprake is van de wettelijke verdeling. Over het algemeen zijn wettelijke partners en kinderen vaak de erfgenamen. Wij vertellen u onder andere over wat een erfgenaam is en wanneer u dat bent, testamentair erven, wettelijke erven en het erven van een huis met meerdere erfgenamen.

Bekijk kosten opstellen testament

Wat is een erfgenaam?

Een erfgenaam is een persoon die een erfenis ontvangt van een erflater. Deze persoon is erfgenaam door de wettelijke verdeling of omdat deze in het testament van de erflater staat als erfgenaam. Een erfgenaam hoeft daarmee dus geen familielid te zijn. Zelfs een goed doel kan een erfgenaam zijn als een erflater dat in zijn of haar testament vastlegt. Een erfgenaam mag een erfenis zuiver aanvaarden, beneficiair aanvaarden of verwerpen. Zodra deze een erfenis verwerpt, is de persoon geen erfgenaam meer voor die erfenis.

Wanneer bent u erfgenaam?

U bent erfgenaam wanneer de erflater u in zijn of haar testament noemt als erfgenaam of wanneer u erfgenaam bent volgens de wettelijke verdeling. U bent ook erfgenaam als u volgens plaatsvervulling erfgenaam wordt; dat bent u bijvoorbeeld wanneer een van uw ouders erfgenaam was en deze niet meer in leven is op het moment dat de erfenis wordt uitgekeerd. U neemt dan de plaats in van uw ouder. Is er een testament, dan overtreft dit altijd de wettelijke verdeling van het erfrecht.

Erfgenamen met testament

In een testament staat wie de erfgenamen zijn, wat zij erven en wat zij (eventueel) moeten doen, bijvoorbeeld het vervullen van de rol als testamentair executeur (aangewezen door de erflater). In een testament kan de erflater iedereen die hij of zij wil tot erfgenaam maken, dat hoeft dus geen familielid te zijn. Goede vrienden, een stichting of een goed doel kunnen met een testament ook erfgenaam zijn. Bij erven met een testament spreekt u van testamentair erfrecht.

Wettelijke erfgenamen

Als een erflater geen testament heeft, dan erven de wettelijke erfgenamen de erfenis. De wettelijke verdeling gaat op volgorde van ‘graden’, waarbij als eerst de wettelijke partners en kinderen erven. Zijn die er niet omdat ook deze zijn overleden of omdat deze de erfenis verwerpen maar hebben de kinderen wel afstammelingen? Dan zijn hun kleinkinderen erfgenaam. Zijn die er ook niet, dan kijkt de wet verder naar de wettelijke verdeling. Bij wettelijke verdeling spreekt u van versterferfrecht.

Geen wettelijke erfgenamen

Er zijn ook familieleden die volgens de wet geen erfgenaam zijn. Zij kunnen dan alleen erfgenaam zijn als de erflater dat in een testament opneemt. Dit is het geval bij partners die geen wettelijke partner waren (die wel een relatie hebben maar die niet wettelijk hebben vastgelegd [let op, dat is ook zo met een samenlevingscontract] of ex-partners na een scheiding), niet erkende stief- en pleegkinderen en biologische kinderen die zijn afgestaan en niet zijn erkend.

Hoe weet u of u erfgenaam bent?

Bent u in een testament opgenomen, dan zult u in de meeste gevallen van de executeur, (andere) familie van de overledene of een notaris horen dat u erfgenaam bent. Vermoedt u dat u erfgenaam bent, maar krijgt u geen bericht? U kunt bij het Centraal Testamentenregister navragen of de erflater een testament had. Zo ja, dan kunt u naar een notaris om te controleren of u ook in het testament staat. U heeft daarvoor wel een overlijdensakte nodig van de erflater. De notaris rekent kosten voor het onderzoek.

Is er geen testament, dan wordt er gekeken naar de wettelijke verdeling. Of u iets erft, hangt dan af van wanneer het uw ‘beurt’ is om te erven en dus in welke graad u erfgenaam bent. De wettelijke partner en kinderen zijn altijd als eerst aan de beurt. Aanvaarden de erfgenamen die in een hogere graad staan de erfenis, dan erft u niets. Weigeren alle erfgenamen voor u de erfenis, dan heeft u de mogelijkheid de erfenis zuiver of beneficiair te aanvaarden, maar ook u mag de erfenis verwerpen.

Hoe worden erfgenamen opgespoord?

Als er geen testament is maar er wel erfgenamen zijn die zich met de erfenis bezighouden, dan kunnen zij naar een notaris om onderzoek te laten doen naar eventueel verdere erfgenamen. Zijn er geen erfgenamen bekend, dan onderzoekt het Rijksvastgoedbedrijf of er erfgenamen zijn. Zijn die er niet en/of is het saldo van de erfenis heel laag, dan wordt de erfenis omgezet in geld en gestort in de consignatiekas van het ministerie van Financiën. Daar blijft het twintig jaar beschikbaar voor rechthebbenden. Komt er in die tijd niemand om de erfenis op te eisen, dan gaat het geld naar de Staat.

Huis erven meerdere erfgenamen

Het kan zijn dat u samen met de andere erfgenamen een koopwoning erft. Wanneer dat gebeurt, zijn er verschillende mogelijkheden voor de afhandeling van deze nalatenschap:

Niemand wil het huis bezitten en jullie verkopen de woning (als alle erfgenamen het daarmee eens zijn). De erfgenamen verdelen dan het geld uit deze nalatenschap.
Eén van de erfgenamen wil het huis bezitten en zet de woning op naam met een akte van verdeling (met goedkeuring van de andere erfgenamen). Deze erfgenaam moet de andere erfgenamen uitkopen en hun erfdeel betalen.
De erflater heeft in een testament vastgesteld dat een van de erfgenamen in het huis mag blijven wonen, deze krijgt dan het vruchtgebruik. De andere erfgenamen zijn dan ook eigenaar van het huis, maar mogen er niet in wonen en het niet verkopen, slopen of weggeven. Het is hun ‘blote eigendom’. Lees hier meer over vruchtgebruik en bloot eigendom.

Als u de erfenis zuiver aanvaardt, bent u verantwoordelijk voor de hypotheek als die nog openstaat.

Bekijk kosten akte van verdeling

Testament erfgenamen wijzigen

Als u als toekomstige erflater wat wilt wijzigen aan uw testament, dan kunt u uw testament wijzigen bij een notaris. Dat hoeft niet bij dezelfde notaris als die uw testament opstelde. Aan het wijzigen van een testament zijn notariskosten verbonden. Gaat u scheiden en staat uw ex-partner in het testament? Of overlijdt een van de erfgenamen in uw testament? Dit zijn momenten waarop u het testament misschien wilt laten aanpassen. U kunt ook bij het opstellen van uw testament opnemen wat de gevolgen zijn in dergelijke situaties, zodat u voorkomt dat u het testament moet aanpassen. Bespreek de mogelijkheden met de notaris.

Notaris nodig bij erfenis

Rondom een erfenis heeft u soms een notaris nodig voor een verklaring van erfrecht of een akte van verdeling. Bij ons vergelijkt u de tarieven van notarissen die deze met ons delen. Vergelijk de notaristarieven voor het opstellen van een akte van verdeling, notaristarieven voor het opstellen van een verklaring van erfrecht en voor het opstellen of wijzigen van een testament. Bekijk notaristarieven opstellen testament »