Testament opstellen

In een testament legt u vast wat er met uw bezittingen, geld en woning moet gebeuren als u overlijdt. Alleen een notaris kan een rechtsgeldig testament voor u opstellen. Het opstellen van een testament is niet verplicht, maar als u geen testament opstelt dan bepaalt de Nederlandse wet wat er met uw geld en bezittingen gebeurt als u overlijdt. Iedereen van zestien jaar of ouder kan een testament opstellen. 

DeGoedkoopsteNotaris.nl vertelt u wat handig is om te weten als u een testament wilt opstellen, waarom het verstandig is om dat te doen en welke soorten er zijn. Ook geven we u een overzicht van notaristarieven voor het opstellen van een testament en kunt u gratis en vrijblijvend offertes aanvragen. De notaris adviseert en helpt u vervolgens bij en met het opstellen van het testament, zodat het precies voldoet aan uw wensen.

Wat is een testament?

Een testament is een notariële akte waarin u vastlegt wat er met uw nalatenschap gebeurt na uw overlijden, en wat daarin afwijkt van de algemene wettelijke bepalingen van het erfrecht. Een testament is een persoonlijk document dat tijdens uw leven alleen voor u inzichtelijk is, tenzij u het zelf door een ander laat lezen. 

Waarom een testament?

Waarom zou u een testament opstellen? Met een testament zorgt u ervoor dat de zaken rondom uw nalatenschap naar uw wens worden geregeld. In de wet staan regels over erven en nalatenschap, met een testament kunt u daarvan afwijken. U kunt bijvoorbeeld aangeven wie u als erfgenamen wilt of van wie u wilt dat zij juist geen erfgenamen zijn, wat en welk deel erfgenamen erven en wie de voogdij heeft over uw kinderen als u en de andere ouder allebei overlijden. En wilt u dat een specifiek persoon de afwikkeling van de nalatenschap regelt, dan benoemt u in het testament een executeur.

Als u gehuwd bent, dan erft uw partner volgens de wet van u. Maar bent u samen met een partner en zijn jullie niet gehuwd, dan heeft uw partner volgens de wet geen erfrecht. Wilt u dat uw partner dat wel heeft, dan is het belangrijk dat u in uw testament vastlegt dat uw partner erfgenaam is. Heeft u een samenlevingscontract, dan heeft u alsnog een testament nodig om vast te leggen dat uw partner uw bezittingen erft.

Wat staat er in een testament?

Wat er in een testament staat, hangt af van wat u daarin laat opnemen. U kunt van alles rond de nalatenschap regelen in het testament. In een testament kunt u het volgende vastleggen: 

• Wie er wel en juist geen erfgenamen zijn.
• Wie u wilt onterven (buiten de legitieme portie waar familie recht op heeft) of wie u juist meer wilt geven dan het wettelijk erfdeel.Wie de voogdij krijgt over uw kinderen wanneer u en de andere ouder beiden overlijden.
• De legaten: in een legaat legt u vast welke specifieke spullen en/of geldbedragen u aan specifieke personen (de legatarissen) nalaat. U kunt ook nalaten aan een goed doel. 
• Wie de executeur is: als u wilt dat een specifiek persoon de nalatenschap en uw laatste wensen afhandelt, dan wijst u die aan in het testament.
• Het vruchtgebruik: daarmee wordt aangegeven dat uw partner of iemand anders gebruik mag maken van (de opbrengst van) vermogen dat niet uw eigendom is. Bijvoorbeeld als u uw woning op naam hebt gezet van uw kinderen, maar uw partner daar tot zijn of haar overlijden mag blijven wonen zonder daar een vergoeding voor te geven. Lees hier meer over vruchtgebruik vastleggen bij de notaris.
• Het verblijvingsbeding. Heeft u geen samenlevingscontract met uw partner en zijn jullie niet gehuwd? Dan geeft u met het verblijvingsbeding in het testament aan dat uw partner de gemeenschappelijke bezittingen mag gebruiken tot zijn of haar overlijden.
• Een mogelijke uitsluitingsclausule. Hiermee sluit u de partners van uw kinderen uit van de erfenis.
• Wie een eventuele bewindvoerder is: deze wijst u toe aan specifieke erfgenamen als u denkt dat deze nog niet goed met de erfenis om kan/kunnen gaan. De bewindvoerder beslist dan tot het door u aangegeven moment over de erfenis van deze persoon of personen.

Wanneer testament opstellen?

Het opstellen van een testament is niet verplicht, maar is in verschillende gevallen wel verstandig om te doen. Vanaf uw zestiende is het mogelijk om een testament op te laten stellen bij de notaris. Zorg ervoor dat u wilsbekwaam bent op het moment waarop u het testament laat opstellen en u de gevolgen van hetgeen u vastlegt begrijpt. Twijfelt een notaris of u wilsbekwaam bent, dan kan deze, met uw toestemming, een onafhankelijk arts raadplegen.

Het opstellen van een testament is aan te raden in de volgende gevallen:

• Als u gaat samenwonen met uw partner en jullie niet getrouwd of geregistreerd partners zijn. Zonder testament bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn, en als jullie niet gehuwd zijn, dan bent u geen erfgenaam tenzij dat in een testament is vastgelegd. 
• Als u kinderen hebt: in een testament kunt u aangeven wie de voogdij krijgt wanneer beide ouders overlijden en legt u afspraken vast over de erfenis aan de kinderen, zoals het moment waarop zij deze krijgen en welk deel zij krijgen.
• Als u iemand die wettelijk van u zou erven, wilt uitsluiten van de erfenis. Door middel van een uitsluitingsclausule voorkomt u dan dat bepaalde erfgenamen niets, of minder, erven. Let op: uw kinderen kunt u nooit volledig uitsluiten van de erfenis, die hebben altijd recht op een legitieme portie (een deel van geld-erfenis waarop een (klein)kind of andere afstammelingen van de overledene aanspraak maken). 
• Als u wilt dat iemand die wettelijk gezien niet van u erft, zoals vrienden, buren of een goed doel, wel iets van uw erfenis krijgt. U legt in het testament dan vast dat u een legaat nalaat en aan wie of wat. 
• Als u wilt dat een specifiek persoon de nalatenschap afhandelt. U wijst dan in een testament aan wie de executeur wordt. 
• Als u bezittingen heeft in het buitenland. Met een testament kunt u aangeven welk recht geldt voor uw nalatenschap, doet u dat niet, dan gelden voor uw buitenlandse bezittingen mogelijk de rechten van dat land. 
• Als u wilt dat uw erfgenamen besparen op de erfbelasting: u kunt afspraken en voorwaarden over erfbelasting vastleggen.
• Als u iets wilt schenken aan uw kleinkinderen. Kleinkinderen erven volgens de wet niets als uw kinderen nog in leven zijn, in uw testament kunt u dat wijzigen.
• Als u ondernemer bent. In het testament geeft u aan wie uw onderneming overneemt als u overlijdt. Als u dit niet aangeeft, krijgt uw erfgenaam het bedrijf in handen.

Welke soorten testamenten bestaan er?

Er bestaan verschillende soorten testamenten:

• Langstlevende testament: hierin regelt u dat de partner die overblijft en de kinderen erfgenaam zijn.
• Vruchtgebruiktestament: de kinderen van de overledene zijn de volledige erfgenamen máár de langstlevende partner mag deze bezittingen nog wel gebruiken in vruchtgebruik. Vaak is dit het geval bij woningen: het huis is dan het bloot eigendom van de kinderen, maar de overgebleven ouder woont erin.
• Tweetrapstestament: in deze testamentvorm is de partner de enige erfgenaam, de kinderen erven pas van de eerst overleden ouder op het moment dat de tweede ouder overlijdt. 

Daarnaast kunt u als partners twee testamenten afsluiten die gelijkluidend zijn en kunt u een testament afsluiten in combinatie met andere familie-akten, zoals het levenstestament, het samenlevingscontract en huwelijkse voorwaarden.

Wat is het verschil tussen een testament en een levenstestament?

Naast het testament bestaat er ook nog een levenstestament. Wat is het verschil? Een testament sluit u af voor ná uw leven. U geeft hierin aan wat uw wensen en eisen zijn rondom uw nalatenschap. In een levenstestament geeft u aan waarover een vertrouwenspersoon uit uw naam mag beslissen op het moment dat u daar tijdens uw leven geen beslissingen meer over kunt nemen, zoals bijvoorbeeld wanneer u gaat dementeren. Meer over het verschil hiertussen, vertellen wij u op onze pagina over het verschil tussen het testament en het levenstestament.

Wat kost het opmaken van een testament?

De kosten voor het opstellen van een testament zijn afhankelijk van uw wensen voor het testament en bij welke notaris u het testament laat opstellen. Het testament in combinatie met een andere akte op laten stellen, zoals een samenlevingscontract, een levenstestament of huwelijkse voorwaarden, heeft vaak ook een positieve invloed op de kosten. DeGoedkoopsteNotaris.nl geeft u een overzicht van tarieven die notarissen rekenen voor het opstellen van een testament.

Notaristarieven vergelijken opstellen testament

DeGoedkoopsteNotaris.nl laat u zien welke tarieven notarissen in Nederland hanteren voor het opstellen van een testament. Deze tarieven zijn gebaseerd op de gebruikelijke werkzaamheden en kunnen daarom anders zijn als u specifieke wensen heeft. Om te weten wat een notaris op basis van uw wensen rekent voor het opstellen van een testament, kunt u via ons een offerte aanvragen in ons overzicht van de notaristarieven voor testamenten.

Online testament

Het is mogelijk om een testament online op te stellen. Er zijn meerdere bedrijven die deze optie aanbieden. Zo'n online testament maakt u via het internet op en hoeft u vervolgens alleen nog te tekenen bij de notaris. Met een online testament bespaart u niet per se op de kosten omdat de notaris moet controleren wat u in het testament heeft gezet. Het online testament is vaak ook niet de beste keuze, omdat u keuzes moet maken over onderwerpen waar u waarschijnlijk weinig kennis van heeft. Een notaris heeft alle kennis en kan u advies en tips geven bij het opstellen van een testament, samen kunnen jullie alle bijzonderheden bespreken. Op die manier stelt u een testament op dat voldoet aan uw wensen en weet u zeker dat u uw nalatenschap achterlaat zoals u wilt. 

Testament aanpassen

Als u een testament heeft, is het verstandig om deze om de vijf jaar door te nemen om te controleren of alles nog naar wens is en toepasbaar is op de huidige situatie. Gaat u scheiden of uit elkaar en staat uw (ex-)partner deze nog als erfgenaam in uw testament? Of overlijdt een van uw benoemde erfgenamen? Dan kunt u uw testament laten aanpassen. Dat gebeurt altijd bij een notaris. Wilt u het testament wijzigen, dan zijn daar kosten aan verbonden. U kunt bij het opstellen van uw testament ook al meteen in uw testament laten opnemen wat de gevolgen zijn van specifieke situaties, zoals het overlijden van een van de erfgenamen of als u scheidt van uw partner. Die optie heet ‘plaatsvervulling’.

Testament na overlijden

Nadat u samen met de notaris uw testament heeft opgesteld, geeft de notaris u een kopie, houdt het origineel zelf en legt in het Centraal Testamentregister (CTR) vast dat u een testament hebt laten opstellen en wanneer. Notarissen kunnen het CTR namens erfgenamen raadplegen. Om als nabestaande een testament in te zien, moet u naar een notaris. We vertellen u hier meer over het opvragen van het testament. Om een testament op te kunnen vragen, heeft u een verklaring van erfrecht nodig. Daarmee bewijst u dat u een erfgenaam bent. 

Veelgestelde vragen over opstellen van een testament

Is een testament nodig?

Een testament is niet verplicht, maar heeft u specifieke wensen en wilt u niet dat uw volledige erfenis naar de wettelijke erfgenamen gaat? Dan legt u die wensen vast in een testament.

Wie erft er als er geen testament is?

Indien u geen testament heeft laten opstellen, bepaalt het erfrecht wie uw erfgenamen zijn en hoeveel zij erven. De regels met betrekking tot het erfrecht zijn vastgelegd in het Burgerlijk Wetboek. De regels in dit wetboek zijn van toepassing op kinderen die biologisch of juridisch erkend zijn, evenals geadopteerde kinderen. Door erkenning wordt u juridisch ouder en wettelijke familie van het kind; daarvoor hoeven jullie niet biologisch verwant te zijn. 

Is een testament nodig als u getrouwd bent?

Als u gehuwd bent dan is uw partner volgens de wet uw erfgenaam. Wilt u aanpassingen doen aan de wettelijke bepalingen, dan kan dat met een testament. 

Moet ik mijn kinderen opnemen in mijn testament?

Volgens de wet zijn uw kinderen, samen met uw wettelijke partner, uw erfgenamen. U hoeft dus geen testament op te stellen om uw kinderen tot erfgenaam te maken. Wel kunt u in het testament specifieke wensen aangeven over uw overlijden en uw nalatenschap aan de kinderen, zoals wie de voogdij krijgt over minderjarige kinderen, wie een eventuele bewindvoerder is en of u uw kind(eren) onterft. Lees hier meer over het opstellen van een testament zonder kinderen en het opstellen van een testament met kinderen. Andersom kunt u ook uw ouders onterven, net als uw broers en zussen. 

Is het mogelijk om een testament op te stellen met mijn partner?

Nee, het is niet mogelijk om samen een testament op te laten stellen. Wat u wel kunt doen, is het laten opstellen van twee gelijkluidende testamenten, waarin u elkaar over en weer benoemt als erfgenaam.

Hoe lang is een testament geldig?

Een testament dat bij de notaris is opgesteld, blijft altijd geldig zolang het niet wordt herroepen door de persoon die het testament heeft laten opstellen. 

Is een testament opstellen gratis?

Kunt u een testament gratis opstellen? Nee, het is niet mogelijk om een testament gratis op te stellen. U moet hiervoor altijd naar de notaris en dat gaat gepaard met kosten. De kosten bij de notaris liggen hiervoor meestal rond de € 500. Wat wel gratis kan, is het opmaken van een codicil. Dit document schrijft en ondertekent u zelf en u kunt hierin alleen aangeven wat er met de inboedel, kleding, sieraden en dat soort zaken moet gebeuren. Ook kunt u daarin aangeven wat uw uitvaartwensen zijn. Onroerende zaken kunt u niet in een codicil aangeven. Wij vertellen u op onze pagina over het codicil waar het aan moet voldoen en wat u eraan heeft.

Is een testament maken zonder notaris mogelijk?

Nee, een testament opstellen moet worden gedaan door een notaris; die adviseert u, stelt het testament samen met u op en schrijft het testament in bij het Centraal Testamentenregister. Als een notaris het testament niet heeft opgesteld, dan is het niet rechtsgeldig. 

Hoe stelt u een testament op bij dementie?

Om een testament of levenstestament te maken, moet u wilsbekwaam zijn. U kunt bijvoorbeeld geen testament opstellen als u dement bent. U moet begrijpen wat het document inhoudt en wat de gevolgen zijn van dat wat u op papier zet. De notaris controleert dit. Is het duidelijk wat en waarom u tekent? De notaris gebruikt daarom een stappenplan om te beoordelen of dit het geval is. Notarissen hebben hier zelfs afspraken over gemaakt met allerlei deskundige partijen. Denk aan meldpunten, ouderenbonden en ook Alzheimer Nederland. Dit soort afspraken zijn vastgelegd in het stappenplan Beoordeling Wilsbekwaamheid. Als de notaris twijfelt aan uw wilsbekwaamheid, kan hij of zij een arts raadplegen.