Erfrecht

Wat is erfrecht en hoe werkt het in Nederland? Er zijn twee soorten erfrecht in Nederland: versterferfrecht (wanneer er geen testament is) en testamentair erfrecht (met testament). Het erfrecht regelt de erfopvolging van een erflater. In het erfrecht ligt vast wat er gebeurt met bezittingen, schulden en rechten en plichten van een erflater, wie erfgenamen zijn en hoe het afwikkelen van de erfenis gebeurt. Hoe werken deze twee vormen van erfrecht? DeGoedkoopsteNotaris.nl vertelt u alles over het erfrecht.

Bekijk actuele notaristarieven opstellen verklaring van erfrecht

Versterferfrecht

Het versterferfrecht is opgenomen in het burgerlijk wetboek. De wet bepaalt daarmee dus de verdeling van spullen, geld en schulden wanneer er geen testament is. Met de wettelijke verdeling bij het versterferfrecht zijn de wettelijke partner (bij trouwen of geregistreerd partnerschap) en wettelijke kinderen (door geboorte, erkenning of adoptie) de erfgenamen in de eerste lijn. De verdeling van de erfenis gaat in de volgende situaties als volgt:

De erflater heeft een wettelijke partner én wettelijke kinderen: de partner ontvangt de volledige erfenis en de kinderen krijgen een vordering op hun erfdeel. Dit houdt in dat ze hun erfdeel in geld ontvangen nadat de langstlevende ouder overlijdt. Hiermee zorgt het erfrecht ervoor dat de langstlevende echtgenoot of geregistreerde partner financieel beter verzorgd achterblijft. Door deze constructie heeft een ouder een schuld aan de kinderen.
De erflater heeft alleen een wettelijke partner: de partner is de enige erfgenaam.
De erflater heeft alleen wettelijke kinderen: alleen de kinderen zijn erfgenaam. Zij verdelen de erfenis. Heeft de ouder wel een relatie, maar is deze niet getrouwd of geregistreerd partner met deze persoon? Dan erft deze partner niets als er geen testament is.

Wettelijke verdeling erfrecht

Is er sprake van versterferfrecht, dan wordt er voor de verdeling van de erfenis gekeken naar de wettelijke verdeling. Heeft een erflater geen echtgenoot of kinderen, dan gaat de erfenis naar een volgende laag. Voordat de erfenis naar een volgende laag gaat, zijn altijd eerst de afstammelingen van de hogere groep aan de beurt. Bijvoorbeeld: zijn de partner en de kinderen van een erflater al overleden, maar hebben deze overleden kinderen zelf kinderen (dus kleinkinderen van de overledene), dan gaat de erfenis daarheen. Is er geen sprake van klein- of achterkleinkinderen, dan gaat de erfenis naar een volgende graad. Dit is de volgorde waarin dat gaat:

Wettelijke partners en wettelijke kinderen en hun afstammelingen
Ouders, (half)broers en (half) zussen en hun afstammelingen
Grootouders en hun afstammelingen (dus ooms, tantes, neven en nichten van de overledene)
Overgrootouders en hun afstammelingen
De Nederlandse Staat (als er geen erfgenamen zijn - die erfenis willen aanvaarden)

Erfrecht en plaatsvervulling

Naast deze bovengenoemde groepen, zijn er ook nog de graden voor plaatsvervulling van erfgenamen. Dit plaatsvervullend erven gaat volgens de wet door tot de zesde graad en gebeurt wanneer een erfgenaam al eerder is overleden dan de erflater of wanneer een erfgenaam de erfenis verwerpt. De erfgenamen in deze lagen zijn altijd bloedverwanten. Dit zijn de zes graden:

Eerste graad: wettelijke ouders en kinderen
Tweede graad: broers, zussen, opa, oma en kleinkinderen
Derde graad: overgrootouders, achterkleinkinderen, neven, nichten en ooms en tantes
Vierde graad: betovergrootouders, achterkleinkinderen, kinderen van broers en zussen
Vijfde graad: kinderen van oudooms en oudtantes
Zesde graad: kleinkinderen van oudooms en oudtantes

Testamentair erfrecht

Met een testament kunt u afwijken van het wettelijk erfrecht. Heeft de erflater een testament, dan is er sprake van testamentair erfrecht. Het testament is rechtsgeldig voor de verdeling van de erfenis. Om bijvoorbeeld pleeg- en stiefkinderen en niet-wettelijke partners tot erfgenaam te maken, moet een erflater dit vastleggen in een testament. Voor testamentair erfrecht is altijd een notarieel testament nodig: deze is dus opgesteld en ondertekend bij en door een notaris. Een codicil, een handgeschreven en niet-notarieel document waarin de erflater zijn of haar wensen vastlegt, is niet rechtsgeldig voor erfrecht (op een aantal zaken, zoals verdeling van sieraden en wensen voor een uitvaart, na).

Verdeling erfenis in testament

Met een testament wijkt u af van het wettelijk erfrecht. Het testament wordt bij de notaris opgemaakt en hierin worden erfgenamen aangewezen en regelt men de nalatenschap. De notaris schrijft het testament in bij het Centraal Testamentenregister. Zo is geregistreerd dat u een testament heeft, op welke datum en bij welke notaris. Het CTR kent de inhoud van het testament niet, maar noteert alleen wie, wanneer en bij welke notaris het testament is opgesteld. Alleen een notaris kan de inhoud van een testament opvragen (u hoeft hiervoor niet naar de notaris waar de erflater het testament liet opstellen). Om een testament in te zien, maakt u een afspraak met een notaris. U heeft hiervoor een aantal gegevens nodig, zoals de overlijdensakte van de overledene. Soms is er een verklaring van erfrecht nodig.

Erfrecht aantonen met verklaring van erfrecht

Met een verklaring van erfrecht toont u aan dat u een erfgenaam bent van de overledene. In deze verklaring voegt een notaris onder andere informatie samen over of de overledene een testament heeft, wie de erfgenamen zijn, of er een executeur is en wie dat is, of en welke huwelijksvoorwaarden er zijn en of er sprake is van wettelijke verdeling. U vraagt de verklaring van erfrecht aan bij een notaris, daar zijn kosten aan verbonden. Bekijk notaristarieven voor het opstellen van deze notariële erfrechtverklaring.

Erfrecht kind

Wettelijke kinderen hebben altijd recht op een erfenis. Zelfs als de ouder het kind heeft onterft heeft deze recht op de legitieme portie; de helft van wat het kind zou erven zonder testament. Kinderen moeten de legitieme portie binnen vijf jaar opeisen. Lees hier meer over erfrecht kindsdeel.

Voor erfrecht naar de notaris

Wilt u controle over wie wat van u erft? Stel dan een testament op bij een notaris. Aan het opstellen van een testament zijn kosten verbonden. U kunt besparen door de notaristarieven voor testamenten te vergelijken. Wij geven u een overzicht van de notaristarieven die notarissen met ons delen. Op die manier krijgt u een beeld van de tarieven en kunt u offertes aanvragen bij de notarissen naar uw keuze. Ook voor de verklaring van erfrecht vergelijkt u bij ons de notaristarieven.

Bekijk notaristarieven verklaring van erfrecht »